Janina Surmacz, Patrycja Bilińska

Historia Niepublicznego Ośrodka Rewalidacyjno-Wychowawczego Caritas w Wysokiej

Niepubliczny Ośrodek Rewalidacyjno-Wychowawczy Caritas w Wysokiej jest placówką dziennego pobytu dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim oraz umiarkowanym i znacznym ze sprzężonymi niepełnosprawnościami. Ośrodek umożliwia realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki. Głównym celem oddziaływań edukacyjno-rewalidacyjno-wychowawczych jest umożliwienie wychowankom osiągnięcia pełni rozwoju, maksymalnej samodzielności na miarę ich możliwości oraz przygotowanie do uczestnictwa w życiu społecznym. Oprócz zajęć grupowych wszyscy wychowankowie uczestniczą w zajęciach specjalistycznych – muzykoterapii, dogoterapii, terapii logopedycznej, psychologicznej i rehabilitacji. Organizowane są imprezy rodzinne i okolicznościowe, wycieczki i wyjazdy na basen. Podopieczni są dowożeni do ośrodka busami i odwożeni do domów rodzinnych po zakończeniu zajęć. Nad ich bezpieczeństwem — zarówno podczas transportu, jak i zajęć w ośrodku — czuwają opiekunowie oraz pielęgniarki.

Dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim, nie mogących uczestniczyć w zajęciach w ośrodku, organizowane są w ich domach rodzinnych — zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze indywidualne.

Ponadto z myślą o dzieciach zagrożonych niepełnosprawnością z uwagi na urazy okołoporodowe, zdiagnozowaną chorobę czy inne czynniki utrudniające harmonijny rozwój prowadzone są zajęcia specjalistyczne w ramach Wczesnego Wspomagania Rozwoju. Już od urodzenia do momentu nabycia obowiązku szkolnego uczestniczyć w nich mogą dzieci posiadające odpowiednią opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Ośrodek stara się wspierać nie tylko dzieci, ale także ich rodziców i opiekunów. Mają oni możliwość skorzystania z indywidualnych konsultacji psychologicznych oraz uczestnictwa w regularnych spotkaniach Grupy Wsparcia, a także skorzystać z wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego, która mieści się w budynku dawnej plebani w Wysokiej.

Wizja ośrodka zakłada dążenie do tego, by postrzegano go jako miejsce, w którym czas płynie wolniej, a drugi człowiek posiada niezaprzeczalną wartość. Miejsce magiczne i wyjątkowe:

  • dla dzieci, które w atmosferze pełnej akceptacji i szacunku, czerpią radość z możliwości rozwijania się i uczestnictwa w życiu społeczno-kulturalnym,

  • dla rodziców, którzy mogą uzyskać wsparcie w codziennej walce o jakość życia nie tylko swojego dziecka, ale i całej rodziny,

  • dla pracowników, spełniających swoje ambicje zawodowe i osobiste,

  • dla społeczności lokalnej – ośrodkiem kształtującym postawy wobec niepełnosprawności, wartości człowieczeństwa, inspirującym do refleksji nad sensem życia.

Koncepcja NORW Caritas, jego osiągnięcia, wyniki, wdrożone rozwiązania i rozważane strategie są ściśle związane z historią placówki. To ona ukształtowała dzisiejsze funkcjonowanie ośrodka, dlatego warto ją bliżej poznać.

Niepubliczny Ośrodek Rewalidacyjno-Wychowawczy Caritas w Wysokiej powstał w 2007 roku dzięki staraniom Caritas Archidiecezji Przemyskiej. Na potrzeby placówki zaadaptowano budynek dawnego Technikum Rachunkowości Rolnej, przekazany w dzierżawę przez Starostwo Powiatowe w Łańcucie, a następnie na własność Caritas Archidiecezji Przemyskiej — 29 listopada 2010 roku.

Dla siedmiorga pierwszych wychowanków przygotowano w roku szkolnym 2007/08 dwie sale edukacyjne, salę rehabilitacyjną oraz łazienkę. Wyremontowano także pomieszczenie administracyjno-biurowe.

Placówka została zarejestrowana w ewidencji szkół i placówek niepublicznych powiatu łańcuckiego 5 września 2007 roku pod nr 1/2007. Zakres działalności NORW Caritas określono w decyzji starostwa jako: ośrodek umożliwiający dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, a także dzieciom i młodzieży, upośledzonym umysłowo ze sprzężonymi niepełnosprawnościami realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego oraz obowiązku szkolnego i obowiązku nauki.

Pierwsze zajęcia odbyły się 15 października 2007 roku. Dyrektorem placówki, od początku jej istnienia do końca grudnia 2008 roku, był ksiądz Jacek Rosół. Od pierwszego stycznia 2009 roku do chwili obecnej jest nim ksiądz Artur Janiec. W okresie luty 2009 – luty 2011 ośrodkiem kierował Benedykt Skiba, natomiast od 2 lutego 2011 roku do chwili obecnej – Janina Surmacz.

Zainteresowanie dzieci otaczającym światem i kulturą, a także umożliwienie im odnoszenia sukcesów na miarę ich możliwości, jest — oprócz wspierania ich rozwoju poznawczego — priorytetem oddziaływań edukacyjno-rewalidacyjno-wychowawczych od początku istnienia placówki. Rok szkolny 2007/08 wspominany jest przez pracowników i podopiecznych jako jeden z ważniejszych. Zapoczątkował wiele zwyczajów oraz cyklicznych imprez i uroczystości. Spotkanie opłatkowe, które odbyło się 19 grudnia 2007 roku, zgromadziło nie tylko społeczność ośrodkową, ale także jej sympatyków, włączając władze samorządowe. Stało się niesamowitym przeżyciem i okazją do wspólnego świętowania.

Także udział wychowanków w Spartakiadzie Osób Niepełnosprawnych Powiatu Łańcuckiego w kwietniu 2008 roku dostarczył wiele pozytywnych emocji. 28 maja tegoż roku zorganizowano dla podopiecznych oraz ich rodziców Piknik Rodzinny, co zapoczątkowało coroczną uroczystość, obchodzoną w kolejnych latach pod nazwą Dzień Rodziny.

Ważnymi dla NORW Caritas corocznymi wydarzeniami jest ponadto udział w Pikniku Osób Niepełnosprawnych Powiatu Łańcuckiego, a także kampanii „Tornister pełen uśmiechów”, organizowanej przez Caritas Archidiecezji Przemyskiej, w ramach której rozdawane są dzieciom z ubogich rodzin tornistry z wyprawką szkolną. Corocznym przeżyciem stał się także udział w wernisażu „Widziano anioły”, podczas którego prezentowane są prace plastyczne naszych podopiecznych.

Wiele pozytywnych wrażeń dostarcza dzieciom ponadto udział w organizowanym przez Ośrodek corocznych zabawach andrzejkowych, spotkaniach z Mikołajem, uroczystościach z okazji Dnia Matki oraz Dnia Babci i Dziadka.

Wraz z systematycznym powiększaniem się liczby podopiecznych (w roku szkolnym 2008/09 było ich już 14, w 2009/10 — 22, by w kolejnym, 2010/11 wzrosnąć do 25), remontowano kolejne pomieszczenia oraz prowadzono intensywne prace nad ogólnym podniesieniem standardu budynku. Wymienione zostały okna, wykonana izolacja oraz nowa elewacja. Zmieniono pokrycie dachowe. Zagospodarowano ponadto obejście budynku, w tym teren zieleni, oraz urządzono plac zabaw. Na parkingu ułożono kostkę brukową, zamontowano ogrodzenie.

17 czerwca 2010 roku odbyła się pierwsza w życiu placówki Uroczystość Pierwszej Komunii Świętej. Sakrament przyjęło wówczas dwoje dzieci. 3 listopada 2010 roku ksiądz arcybiskup Józef Michalik dokonał poświęcenia Ośrodka. Uroczystości te, a także liczne wyjazdy i pikniki rodzinne, a ponadto urządzenie Sali Doświadczania Świata z myślą o wspieraniu polisensorycznym dzieci, pozwalają uznać rok szkolny 2010/11 za znaczący. Trzech wychowanków zakończyło wówczas obowiązek szkolny.

Istotne zmiany i ważne wydarzenia przyniósł także kolejny, jubileuszowy, rok szkolny – 2011/12, przywitany przez dwadzieścioro dziewięcioro wychowanków. Świętowanie pięciolecia działalności połączono z Przeglądem Twórczości Artystycznej Osób Niepełnosprawnych Powiatu Łańcuckiego.

Mile wspominany jest ponadto wyjazd w Bieszczady oraz na Jarmark Benedyktyński do Jarosławia. We wspomnianym roku szkolnym zapoczątkowane zostały ponadto wyjazdy na pływalnię. Zajęcia prowadzone według koncepcji Hallwick są nie tylko formą rehabilitacji ruchowej, ale pozwalają ponadto czerpać radość z przebywania i ruchu w środowisku wodnym mimo ograniczeń fizycznych.

Warta wspomnienia jest ponadto wizyta księdza biskupa Adama Szala, który 16 września 2011 roku przyjrzał się codziennej pracy Ośrodka oraz udzielił dzieciom i pracownikom błogosławieństwa. Zwieńczeniem dbania o rozwój religijno-duchowy podopiecznych była Uroczystość Pierwszej Komunii Świętej. Sakrament przyjęło wówczas 5 dziewcząt.

Bierzmowanie z kolei stało się najważniejszym wydarzeniem religijnym kolejnego roku szkolnego 2012/13. Przyjęło je pięcioro wychowanków Ośrodka w dniu parafialnego odpustu, tj. 14 lutego 2013 roku.

W roku szkolnym 2013/14 kontynuowano prace remontowe. O rozwoju Ośrodka świadczy też organizacja nowej formy wsparcia. 1 września 2013 roku rozpoczęto bowiem organizację zajęć specjalistycznych w ramach Wczesnego Wspomagania Rozwoju.

Ważnym, styczniowym wydarzeniem stało się Spotkanie Opłatkowe, które połączono z obchodami Dnia Babci i Dziadka. Dzieci miały okazję zabłysnąć w roli aktorów, prezentując Jasełka.

W roku szkolnym 2014/15 odnowiono wszystkie pomieszczenia na parterze oraz zakończono remont poddasza, udostępniając tym samym nowe gabinety specjalistyczne, salę do terapii Metodą Integracji Sensorycznej, salę do hydroterapii, archiwum, pomieszczenia gospodarcze, łazienki, szatnię oraz salę konferencyjną. 1 września 2014 roku rozpoczęto realizację projektu unijnego „Szansa lepszego rozwoju”, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Celem głównym projektu jest podniesienie poziomu funkcjonowaniu zmysłów i ich integracji u wychowanków NORW Caritas poprzez zorganizowanie dodatkowych zajęć specjalistycznych w okresie 1 września 2014 – 30 czerwca 2015. W ramach projektu zakupiony został dodatkowy sprzęt i pomoce, które stały się uzupełnieniem sali rehabilitacji, Sali Doświadczania Świata oraz Sali Integracji Sensorycznej.

Niepubliczny Ośrodek Rewalidacyjno-Wychowawczy Caritas w Wysokiej ma krótką historię, ale dla okolicznych mieszkańców, stowarzyszeń i organizacji, a także — przede wszystkim — dla dzieci, ich rodzin, pracowników i innych osób z nim związanych, jest ważnym elementem codzienności.